Instytut Dizajnu inspiracją do twórczych działań, Dworek Laszczyków miejscem zwiedzania – wycinanka Moniki Krajewskiej.

W dniu 7 .12.2023 roku klasa 1I pod opieką nauczyciela plastyki Urszuli Jarocińskiej i wychowawcy Grzegorza Momota uczestniczyła w wycieczce do Instytutu Dizajnu i Dworku Laszczyków. Szliśmy przez miasto spacerkiem, więc była chwila na zastanowienie się i znalezienie miejsca, które przypomina o nadchodzących świętach Bożego Narodzenia. Znaleźliśmy takie miejsce to Plac Artystów. Stoi tam już pięknie ubrana choinka. Zrobiliśmy wspólne pamiątkowe zdjęcie przy choince. Na Placu Artystów stoi również druga choinka, której forma jest syntetycznie uproszczona – bombki wykonane są w formie talerzy ceramicznych z charakterystycznymi opisami. Choinka jest dziełem pracowni ceramicznej, która działa w Instytucie Dizajnu. Był również czas na zabawę ze śnieżynkami. Potem ruszyliśmy w dalszą drogę do Instytutu Dizajnu. W Instytucie Dizajnu przywitała nas Pani Agnieszka Boszczyk. Zostaliśmy zaproszeni do sali wykładowo – projektowej. Uczniowie mieli możliwość obejrzenia projekcji – pokazu, który poświęcony był projektowaniu rzeczy użytkowych. Tematem zainteresowania była podstawka pod telefon. Wszyscy z ciekawością oglądali pokaz i słuchali wykładu Pani Agnieszki. Uczniowie poznali określenie słowa „dizajn”. Wzornictwo przemysłowe jest określeniem dizajnu, które obejmuje: projektowanie, prototyp, projekt, który łączy ze sobą piękno i funkcjonalność. Zostały omówione również funkcje, które będzie spełniała wykonana przez uczniów podstawka pod telefon czyli: do oglądania filmów, do grania, do wideoczatów: w łóżku, na stole, na kanapie, stojak na budzik. Potem uczniowie mieli możliwość obejrzenia przykładów form dizajnerskich przedmiotów użytkowych, które wykonane zostały przez znanych dizajnerów z różnych materiałów. Pojawiły się znane nazwiska między innymi: Bogdan Kosak „Patyczaki ogrodowe”, „Patyczaki biurowe” (wykorzystanie materiałów przyrodniczych), Paweł Grobelny „Stół Sur Le Fil”, Oskar Zięta „PLOPP”, Lubomir Tomaszewski „Figurki” – synteza formy, serwis „Ina i Dorota” (serwis do kawy, Przemysław Mac Stopa „Fotel Pelkian”, Jan Sylwester Drozd „Asteroid”.

Po zapoznaniu się i obejrzeniu ciekawego filmu uczniowie przystąpili do twórczych działań w pracowni ceramicznej – wykonania podstawki pod telefon w glinie. Na końcowy efekt uczniowie będą musieli jeszcze troszkę poczekać ponieważ wykonane przez nich podstawki będą wypalane w piecu. Uczniowie mieli również możliwość zobaczenia jak wygląda piec do wypalania wyrobów wykonanych w glinie.

Po Instytucie Dizajnu przyszedł czas na odwiedzenie Dworku Laszczyków w Kielcach – siedzibę Muzeum Wsi Kieleckiej. Jest to jeden z najcenniejszych zabytków Kielc, który znajduje się na południowym stoku Wzgórza Zamkowego przy ul. Jana Pawła II. Jest to ostatni budynek drewniany w mieście, a jego historia sięga ponad 200 lat. Budowniczym obiektu jest Jakub Jaworski. Obiekt postawiono z modrzewia na kamienno – ceglanym podmurowaniu i przykryto czterospadowym dachem łamanym pokrytym pojedynczym gontem. Przed frontem budynku znajdował się prowadzący do ciemnej sieni ganek. Od strony ogrodu do budynku przylegały dwa kamienne lamusy. Wewnątrz budowli znajdowały się cztery pokoje. Obok głównego budynku (który jako jedyny pozostał), w części południowo – wschodniej znajdowała się oficyna mieszkalna, a po stronie zachodniej mieścił się chlewik oraz dwie kloaki i drwalnia. W północno – wschodnim narożniku stały wozownia, stajenka i komórka. Na terenie posesji znajdował się również ogród owocowy. Przed wejściem do głównego budynku zlokalizowana była studnia, która została zasypana, gdy w okresie po wojennym doprowadzono bieżącą wodę i gaz oraz skanalizowano obiekt.

W Dworku Laszczyków była również okazja zobaczenia wystawy Pani Moniki Krajewskiej „Pomiędzy dwoma światami”. Wystawa inspirowana jest dramatem „Dybuk” Sz. An – skiego, prezentuje wycinanki – kolaże. Forma wycinanki łączącej motywy symboliczne, ornamenty i tekst jest od wieków zakorzeniona w tradycji Żydowskiej: szczególnie rozkwitła ona w Europie Wschodniej w XIX wieku. Prace autorki odnoszą się do tekstu sztuki, a także ukazują wybrane wątki, które An – ski zaczerpnął z tradycji żydowskiej i folkloru, poznał je blisko podczas kierowanych przez siebie ekspedycji etnograficznych. W swoich pracach autorka połączyła obraz z tekstem, a cytaty w jidysz wybrane z „Dybuka” – z hebrajskimi wersetami pochodzącymi z żydowskiej tradycji religijnej. Jest to zatem osobisty komentarz artystyczny autorki prac do sztuki An – skiego, gdzie splatają się wątki filozoficzne i religijne z dramatem udaremnionej miłości. Wcześnie Pani Monika Krajewska w swoich wycinankach używała wersetów z Tory, midraszy i liturgii: po raz pierwszy boćcem był dla niej tekst literacki. W dawnych wycinankach nie istniały prawa proporcji, perspektywy i anatomii, istniał rajski ogród pełen fantastycznych zwierząt i wyrazistych symboli. Autorka tworząc własne prace szukała tego co powstaje na styku słowa i obrazu, na styku uświęconych tradycją wersetów i osobistych przeżyć.

Monika Krajewska zajmuje się sztuką żydowską. Początkowo wraz z mężem Stanisławem jeździła po Polsce fotografując ocalałe zabytki żydowskie i rejestrowała płaskorzeźby nagrobne techniką frotażu. Efektem tej pracy oraz studiów nad motywami symbolicznymi w sztuce żydowskiej były albumy fotograficzne „Czas kamieni” (1982 rok) oraz „A. Tribe of Stones” (1993 rok), a także wystawy, odczyty i warsztaty w Polsce, w USA, Izraelu. Badając mowę symboli poznała różne obszary sztuki żydowskiej w tym dawną wycinankę. Wycinanki tworzy od ponad 20 lat. Łączy również wycinankę z kolażem, frotażem i fotografią. Wiele jej prac powstało z okazji narodzin, uroczystości bar micwy oraz ślubów, eksponowane są w synagogach i muzeach. Pani Monika prowadzi wykłady o tradycji żydowskiej w sztuce oraz warsztaty na festiwalach kultury żydowskiej i w Centrum Kultury Jidysz w Warszawie. Indywidualne wystawy jej wycinanek odbyły się: w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, w Centrum Kultury Żydowskie w Krakowie (w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej), Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem.